Maandag 16 september

Dag 3: van Vilnius via Kaunas naar Klapeida

De Litouwse taal is voor mij adacadabra. De vele tekstborden die je overdag aantreft leveren nauwelijks herkenbare woorden op (zoals je dat met Romaanse talen wel hebt). Litouwers en Letten schijnen elkaar enigszins te kunnen verstaan. Ests is weer een ander verhaal, want het Ests is een Finoegrische taal, die sterk verwant is met het Fins en het Hongaars. Die taal is nog moeilijker om aan te leren, vooral vanwege de vele naamvallen.
Het Litouws en Lets zijn Baltische talen en zijn van Indo Europese oorsprong. Ze gebruiken de ons bekende Latijnse lettertekens, maar wel met heel veel toegevoegde accentekens die de uitspraak van woorden bepalen. Daar waag ik mij niet aan. Gelukkig spreken vooral de jonge mensen een woordje Engels.

We verlaten het hotel in Vilnius en rijden naar een klooster, gelegen aan de rivier Nemunas. De fietsen worden weer uitgeladen en nadat er hier en daar kleine aanpassingen zijn uitgevoerd beginnen we aan een fietstocht via een goed geasfalteerd fietspad langs de Nemunas. Hier en daar worden we verrast door een omleiding, maar de rivier is routebepalend.

Na 20 kilometer bereiken we Kaunas. Deze stad is veel ‘Litouwser’ dan Vilnius, want 90 procent van de bevolking is (autochtoon) Litouwer. In het Interbellum was Kaunas zelfs de hoofdstad van het onafhankelijke Litouwen, omdat Vilnius geclaimd werd door de Polen. Ook is Kaunas een universiteitsstad. Je zou het niet zeggen, want de stad ademde op deze maandag een erg rustige en provinciale sfeer. Toch hebben we hier een onderbreking van anderhalf uur voor de lunch en een verkenning van het kleine centrum.

We vervolgen met een nieuw traject van ook zo’n 20 kilometer. Opnieuw is de rivier ons kompas.
Ondanks enkele onverwachte obstakels is het aangenaam fietsen over een apart fietspad, zodat we geen hinder hebben van autoverkeer. Wel wordt alertheid gevraagd voor paaltjes en snelle tegenliggers.
Iets na drieën arriveren we weer bij een verzamelpunt. De fietsen worden weer ingeladen en vervolgens rijden we in een kleine 2,5 uur via een autosnelweg naar Klaipeda aan de Oostzeekust.
Dat ligt aan het Noordelijke uiteinde van de Koerse schoorwal die we morgen gaan verkennen.

Zondag 15 september

Dag 2: Trakai en Vilnius

Het ontbijtbuffet is op z’n ‘Van der Valks’ dus rijkelijk gevarieerd.
Om 9 uur stappen we in onze kleine luxe touringcar, die een aanhanger heeft met fietsen.

We verlaten Vilnius en rijden ongeveer 20 kilometer buiten Vilnius naar een parkeerplaats, waar ieder van ons een fiets in ontvangst neemt. Het zijn ‘gewone’ stadsfietsen met versnellingen. Dat we een stoer gezelschap zijn blijkt wel uit het feit dat niemand de (extra) optie van een e-bike heeft gekozen. Ook is er een opmerkelijke variatie in fietskleding. Sommigen zijn klaar voor de Tourmalet en anderen zijn gekleed om even een boodschapje te gaan doen. Helmen worden weinig gedragen. De aangekondigde rit is immers kort en tamelijk vlak.
Onderweg in de bus vielen mij de benzineprijzen op. De laagste score voor de gewone benzine (95) die ik zag was €1,30. Zeggen benzineprijzen iets over het welvaartspeil van een land?
Ik zou zeggen: niet alles, maar wel wat. Ik las ergens dat het welvaartspeil van de Baltische landen op engeveer 2/3 ligt t.o.v.West-Europa. Estland zal iets hoger scoren. Verder zal het prijspeil in de grotere steden ook wel hoger liggen dan op het platteland. Ik vind de horeca-prijzen hier in Vilnius al flink op niveau. Kopje gewone zwarte koffie €2,70. Een halve liter pils €5,90. Wat zou dat in centrum Utrecht kosten? 

We fietsen een kilometer of 15 langs het meer bij Trakai, één van de oudste stadjes van Litouwen. In het meer ligt op een eiland een veel bezochte Baltische burcht. In Trakai zie ik veel schilderachtige, maar sterk vervallen houten huizen. Sommige van die huizen zijn nog steeds eigendom van de zogeheten Karaïeten (zie internet), die hier al sinds ongeveer 1400 wonen.
Langs de oevers van het meer treffen we terrassen, souvernir-stalletjes (Amber!) en verhuurbedrijven voor waterfietsen of een boottochtje op het meer. Er heerst een zondagmiddagstemming met veel gezinnen en toeristen. We krijgen een kleine anderhalf uur vrij van onze gids.

Onderweg naar deze bestemming deden we ook nog een gedenkplaats in het bos aan voor slachtoffers van de Holocaust. Litouwen heeft op dit punt een zwaar beladen geschiedenis. Vilnius had voor de oorlog de bijnaam ‘Jeruzalem van het Noorden’.
Woonden voor de oorlog nog zo’n 70,000 Joden in Vilnius, na de oorlog waren dat nog maar 5000. De lading zit ook in het feit dat veel Litouwers zich ook niet onbetuigd lieten.

Over een licht heuvelend parcours en vaak aparte fietspaden of fietsstroken langs de weg peddelen we weer ruim 10 kilometer naar een verzamelplaats, waar de fietsen weer in de aanhanger gaan, waarna we terugrijden naar het hotel.
Weer aangekomen maak ik in Vilnius in m’n eentje nog weer een uitgebreide stadswandeling. Ik passeer o.a. een tegel met een afdruk van twee voeten. Deze tegel markeert het begin (of einde) van een 600 kilometer lange mensenketen, die in augustus 1989 het verzet het Sojetregime symboliseerde. De keten verbond de steden Vilnius, Riga en Tallinn.

Zo na twee stadsverkenningen Vilnius constateer ik een zeer kansrijke potentie van deze stad om op het terrein van toerisme hoog te scoren. Sfeervol, levendig en monumentaal. Dus ik zou zeggen ‘als je de kans krijgt, pak-em’

Zaterdag 14 september

Dag 1: Emmen – Schiphol – Vilnius

Het is half zes als Carla komt voorrijden. Comfortabel en vol-elektrisch zoeven we over nog rustige snelwegen probleemloos naar de P1 van Schiphol. Daar heerst de altijd indrukwekkende hectiek van deze luchthaven. Nadat ik de ruimbagage heb afgeleverd nemen we afscheid. Bij de bodycheck word ik er vanwege de stoma uitgeplukt en word ik in een afgesloten cabine nader gefouilleerd. Vanuit gate C22 gaan we met een bus naar het vliegtuig, een Airbus van Baltic Air. De  vlucht verloopt vlekkeloos en op het vliegveld van Vilnius worden we verwelkomd door reisleidster Stephanie, die ons ook al in een aangemaakte groepsapp had geïnformeerd.

De groep telt 14 deelnemers, waarvan er twee al eerder naar Vilnius waren afgereisd. Er zijn twee ‘koppels’ en de andere 10 reizen dus alleen. Een licht mannenoverschot, veel 55 plus waaronder ook twee 81-ers. Over het algemeen, zo blijkt bij de kennismaking later, zijn het ervaren reizigers, waaronder ook fiets-kilometervreters.

Met een kleine bus rijden we naar het hotel, dat op twee kilometer van het oude stadscentrum ligt.

Ik deel een kamer met Hans. Nadat we ons even hebben opgefrist en geïnstalleerd gaan we onder  de bezielende leiding van een ingehuurde gids naar de oude stad. In de aanloop lopen we door een lange hoofdstraat waar een jaarlijks festijn gaande is in de vorm van allerlei kramen waar uit de hele wereld verschillende lekkernijen worden aangeboden. Er heerst een enorme levendigheid.

De gids voert ons langs fraaie monumenten en interessante bezienswaardigheden: Barokke kerken, het voormalig KGB-gebouw, de ambtswoning van de premier, de vroegere Joods wijk, om maar eens wat te noemen. Bezetting door vreemde mogendheden en machthebbers is een rode draad in de geschiedenis van Litouwen.

De wandeling eindigt bij een restaurant waar we in een kelder onder elkaar zijn, zodat behalve het eten ook een rondje kennismaken op het menu komt te staan.

Na het eten weer op straat blijkt de oude stad zo ongeveer één groot zeer levendig terras te zijn.

Het fraaie weer zorgt er voor dat die uitbundigheid zich grotendeels in de buitenlucht kan voltrekken. Het doet mij denken aan Praag in de zomer. Je zou haast denken dat de Litouwers iets in te halen hebben aan vieren en genieten.

Verantwoording

Nee, ze liggen niet naast de deur, ze hebben een zwaar beladen geschiedenis en de dreiging van een annexatie door Poetin is niet ongegrond. Nee, er zijn diverse redenen om de Baltische landen, Litouwen, Letland en Estland, te mijden.
Maar de medaille heeft ook een keerzijde: Er zijn prachtige steden, er is ongerepte natuur in deze zeer dun bevolkte landen. En de weliswaar beladen geschiedenis heeft wel zeer bezienswaardige sporen nageleten zoals bijvoorbeeld de  ‘paleizen’ van de Duitse adel. Tenslotte heeft een beetje geograaf uiteraard ook sterk de neiging om niet alledaagse bestemmingen te verkennen. Ziedaar mijn belangstelling voor dit deel van Europa. 
Geheel nieuw voor mij is de manier om er vorm aan te geven. Niet naast de deur, toch willen fietsen en een minimum aan  ‘geregel’  brachten mij bij een fietsreis in groepsverband van de reisorganisatie Djoser. Hun ‘smoel’ is dat ze de hoofdzaken voor je regelen (vervoer, overnachtingen, reisleiding), maar dat je daarnaast een grote mate hebt van vrijheid. Een mooie combinatie. In dit geval betekent het dat vliegtickets, hotels, eigen bus met huurfietsen zijn geregeld. Ook de route is uitgestippeld. Het wordt een tocht van Vilnius via Riga naar Tallinn. De meeste kilometers worden zittend in de bus afgelegd, maar zodra er fraaie trajectdelen of natuurgebieden opduiken stappen we op de huurfietsen die in een aanhanger volgen.
Een groepsreis is voor mij ook een geheel nieuwe ervaring. Ik ben benieuwd. 
Of ik kans zie om elke dag een ‘stukkie’ te leveren is de natuurlijk de vraag, want er is een vol programma en reizen met een groep zal ook je individuele vrijheid wat inperken. Ik zal mijn best doen.

Nieuwsgierig geworden?
Raadpleeg de site van Djoser en zoek op Fietsreizen, Europa, Letland. Je komt dan bij de informatie over de 9-daagse reis naar de Baltische landen.